Stosowana Analiza Zachowania (SAZ)
Stosowana Analiza Zachowania (ang. Applied Behavior Analysis - ABA) jest nauką zajmującą się badaniem i wykorzystaniem praw uczenia do rozwiązywania społecznie istotnych problemów.
Metody behawioralne wspomagają efektywność pracy z osobami z zaburzeniami rozwoju (np. autyzmem) i zaburzeniami zachowania. Głównym celem SAZ jest odpowiednia modyfikacja zachowań i ukierunkowanie ich w pożądany sposób.
W analizie zachowania trzeba zwrócić uwagę na 3 elementy
(skrót ang: Antecedents Behaviour Consequences):
A- co zdarzyło się przed zachowaniem (miejsca, kontekst,bodźce wpływające na zachowanie)
B- samo zachowanie, co on dokładnie robi (bez tego, czego nie robi)
C- co nastąpiło od razu po, pozytywna lub negatywna konsekwencja od innych osób; ta część mówi nam czy zachowanie jest wzmacniane czy wygaszane.
Analiza zachowania umożliwia:
- Spojrzenie na zachowanie z innej perspektywy
- Przerwanie błędnego koła zachowania
- Ocenę sytuacji
- Zrozumienie dlaczego takie same sytuacje się powtarzają
- Wymyślenie nowego rozwiązania
- Zauważenie zmiany zachowania
Techniki behawioralne stosowane w naszej placówce:
- Chwalenie (Według teorii uczenia się najlepiej chwalić często i nieregularnie. Bardziej się staramy, kiedy nie, wiemy kiedy dostaniemy nagrodę)
- Nagrody (coś, co podopieczny otrzymuje za wykonanie dodatkowych rzeczy/zadań)
- System Przywilej - Zasada-Konsekwencja
- Technika „Zmiana A” Można określić, jako zmianę otoczenia w celu zapobieganiu wystąpienia trudnych sytuacji
- System żetonowy (karty lojalnościowe). Należy nadać wartość punktową zachowaniu, Ustalenie wspólnie z podopiecznym listy
- Polecenia - muszą być skuteczne wydawane
- Zasady są nieodzownym elementem wychowania. Potrzebuje ich każde dziecko bez względu na wiek. Wskazują one na to, co powinniśmy robić, porządkują świat
- Wyliczanie, czyli metoda 1-2-3
- Zasada Premacka, zgodnie z którą czynność bardziej preferowana może służyć do wzmacniania czynności mniej preferowanej
- Konsekwencje - Zasady wyciągania konsekwencji: Konsekwencja wyciągamy natychmiast lub w niedługim czasie po niewłaściwym zachowaniu, doprowadzenie konsekwencji do końca
- Ignorowanie przykład kilku zachowań które możemy ignorować (marudzenie, wykłócanie się, narzekanie na niesprawiedliwość, narzekanie na zasady, wzdychanie i wywracanie oczami